مقدمه :

حالب لوله­ای است که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می­کند. تا زمانی که سنگ در کلیه است معمولأ درد چندانی ایجاد نمی­کند ولی وقتی سنگ از کلیه خارج شد و وارد لوله حالب می­شود درد بسیار شدیدی در پهلوی همان طرف ایجاد می­کند که به آن کولیک کلیوی گفته می­شود.

این درد اغلب متناوب و همراه با تهوع و استفراغ است و اگر اندازه سنگ کوچک باشد (کمتر از 6 میلیمتر) ممکن است با درمان دارویی و صبر کردن سنگ دفع شود ولی اگر سنگ حالب بزرگ باشد و پس از دو تا چهار هفته انتظار و درمان دارویی دفع نشود معمولأ سنگ شکنی لازم است، چون باقی ماندن سنگ در حالب به مدت طولانی و انسداد مسیر حالب گاهی باعث از کار افتادن کلیه­ی  همان طرف  می­شود. سنگ­های ابتدای حالب را ممکن است با سنگ شکنی از روی بدن (ESWL) شکست که نیاز به بی­هوشی و اتاق عمل ندارد و روشی سرپایی است ولی سنگ­های قسمت میانی و تحتانی حالب را با سنگ شکنی از راه مجرا خرد می­کنند که در اتاق عمل انجام شده و نیاز به بی­هوشی دارد.

در اتاق عمل :

همانطور که گفته شده TUL در اتاق عمل و با بی­هوشی عمومی یا بی­حسی نخاعی (از کمر به پایین) انجام می­شود بنابراین بیمار باید قبل از عمل ناشتا باشد. در  TUL هیچ برشی روی بدن ایجاد نشده و تمام اقدامات از طریق مجرای ادرار انجام می­شود. در این روش جراح با وسیله­ای ظریف به نام یورتروسکوپ که قطر دو تا دوونیم میلیمتر دارد وارد مجرا و مثانه شده و در مثانه سوراخ حالب را یافته و وارد حالب می­شود و به سمت کلیه بالا می­رود تا به سنگ برسد، پس از مشاهده سنگ با پروپ بسیار ظریفی که وارد دستگاه می­شود ضربات سریع و پر قدرتی به سنگ وارد می­شود تا سنگ خرد شود. اگر حالب گشاد باشد شاید بتوان با پنس  قطعات سنگ را پس از سنگ شکنی از داخل حالب خارج کرد ولی معمولأ نیازی به این کار نیست و خرده­های سنگ به حال خود رها می­شوندتا با جریان ادرار خارج شوند.

استنت حالب چیست ؟

اگر قطعات سنگ زیاد باشد یا حالب ظریف و تنگ باشد یا متورم شده باشد برای اینکه راه کلیه باز بماند و قطعات سنگ راحت­تر دفع شوند، جراح لوله­ای به نام استنت (یا استنت دبل جی) را در حالب قرار داده که یک سر این استنت در کلیه و سر دیگر آن در مثانه قرار می­گیرد. این استنت موقتی است و باید حداکثر تا یک ماه خارج شود. البته انواع ماندگارتر آن نیز موجود است که در موارد خاصی استفاده می­شود و می­توانند تا چند ماه در حالب باقی گذاشته شوند.

پس از خروج از اتاق عمل :

اگر برای TUL از بی­ حسی نخاعی استفاده شده ،دو ساعت بعد از خروج از اتاق عمل و اگر از بی­هوشی عمومی استفاده شده پس از هوشیاری کامل می­توانید مایعات مصرف کنیدو اگرمایعات را تحمل کرده و تهوع و استفراغ نداشتید غذاهای معمولی را شروع کنید. اگر مشکلی وجود نداشته باشد، عصر همان روز یا صبح روز بعد از بیمارستان ترخیص خواهید شد.

پس از ترخیص از بیمارستان :

•     داروی آنتی بیوتیک را که برای جلوگیری از عفونت تجویز شده را تا پایان مصرف کنید.
•  وجود درد مختصر پهلو و سوزش ادرار خفیف و خونی بودن مختصر ادرار پس از عمل طبیعی است ولی اگر درد شدید بود می­توانید از مسکن­های خوراکی استفاده کنید.
•   از روز بعد از عمل می­توانید استحمام کنید و فعالیت عادی خود را از سر بگیرید.
• فعالیت سبک و راه رفتن در حد معمول برای کمک به دفع سنگ­ها کافی است. دویدن بیش از حد، بالا و پایین پریدن، طناب زدن و فعالیت بدنی شدید کمکی به دفع بیش­تر سنگ­ها نمی­کند.
•      فعالیت جنسی از روز بعد از TUL بلامانع است.
•       بهتر است مصرف مایعات را اندکی افزایش دهید.
• در صورتی که قطعات درشت سنگ را در ادرار مشاهده کردید و توانستید آن­ها را جمع­آوری کنید، می­توان با آزمایش آن­ها جنس سنگ را مشخص کرد تا رژیم غذایی دقیق­تری را برای شما تنظیم         کرد.
•    در صورتی که استنت دبل جی برای شما گذاشته شده است حتمأ قبل از یک ماه برای خروج ان به پزشک خود مراجعه کنید. در صورت بروز علایمی چون تب ، استفراغ مکرر ،  درد شدید شکم    و احتباس ادراری به پزشک خود مراجعه کنید.  

توصیه های کلی در مورد رژیم غذایی بیمارا ن  مبتلا به سنگ های  ادراری:

1)    مایعات فراوان و به طور متناوب بنوشید به طوری که روزانه حداقل 2 لیتر ادرار داشته باشید و ادرار شفاف باشد.

2)    گوشت کم ترمصرف کنید. گوشت سفید و قرمز از نظر سنگ سازی تفاوتی ندارند.

3)    نمک کم تر مصرف منید.

4)   مواد غذایی حاوی اگزالات را کم تر مصرف کنید ، شامل : چای پررنگ ، نوشابه ، شکلات های کاکائویی ، اسفناج ، آجیل ( مغز گردو ، پسته ، فندق و.. . )

5)    مصرف لبنیات در حد معمول اشکالی ندارد و مفید نیز می باشد.

توصیه های بیش تر بر اساس جنس سنگ و آزمایش های شما امکان پذیر است.